توضیحاتی پیرامون داروها، عامل بروز ناتوانی جنسی در مردان

آقای دکتر، چرا برخی داروها موجب بروز ناتوانی جنسی می‌شوند؟

سوال خوبی است. ببینید، بسیاری از مواد دارویی سبب اختلال نعوظ، کاهش میل جنسی و اختلال انزال می‌شوند، هر چند مکانیسم آن در بسیاری از موارد ناشناخته است و مطالعات کنترل شده کمی در این زمینه انجام شده است. ناقل‌های شیمیایی اعصاب مرکزی شامل هیدروکسی تریپتامین، نورآدرنالین و دوپامین در عملکرد جنسی دخالت دارند و ممکن است با داروهای آنتی‌سایکوتیک یا ضد روانپریشی و ضد افسردگی و داروهایی که از طریق اعصاب مرکزی یعنی مغز موجب کاهش فشارخون می‌شوند، تداخل کنند و عملكرد جنسی مردان را مختل كنند.

از داروهایی که ضدهورمون مردانه است برای ما بگویید. چه داروهایی از این گروه موجب ناتوانی جنسی می‌شود؟

سایمتیدین از جمله داروهایی است كه ضد گیرنده‌های هیستامینی H2 است و موجب کاهش میل جنسی و اختلال نعوظ می‌شود. به نظر می‌رسد علت این عارضه ناشی از عملکرد ضد هورمون جنسی مردانه این دارو و افزایش پرولاکتین خون است. داروهای دیگری که موجب اختلال نعوظ می‌شوند، استروژن‌ها و داروهای با اثر ضد هورمون جنسی مردانه مانند کتوازول و سیپروترون استات است.

آیا داروهای ضد فشارخون می توانند موجب ناتوانی جنسی ‌شود یا خیر؟

بله، داروهایی که برای درمان بیماران مبتلا به پرفشاری خون به کار می‌رود، کم و بیش بیماران را به اختلالات نعوظ دچار می‌کند. داروهایی مانند متیل‌دوپا و کلونیدین از طریق تاثیر بر هیپوتالاموس 10 تا 25 درصد مردان، سبب اختلال نعوظ آنان می‌شود. رزرپین موجب کاهش ذخیره کاتکولامین‌ها مانند دوپامین و آدرنالین و 5 هیدروکسی تریپتوفان و در نتیجه اختلال نعوظ می‌شود. همچنین رزرپین از طریق ایجاد افسردگی نیز سبب ناتوانی جنسی و اختلال انزال می‌شود. داروهای ضد پر فشاری خون در برخی موارد از طریق تاثیر روی عضلات صاف سبب اختلال نعوظ می‌شود. داروهای بلوک‌کننده‌های کانال‌های کلسیم یکی از این گروه داروها است. داروهایی مانند فنوکسی بنزامین و فنتولامین نیز موجب ناتوانی جنسی و اختلال انزال (انزال به داخل مثانه) می‌شود. داروهای مهارکننده گیرنده‌های بتا آدرنرژیك مانند پروپرانولول و آتنولول بیشتر از طریق تاثیر محیطی، موجب اختلال نعوظ می‌شوند.

داروهای مدر (ادرار آور) هم از گروه داروهای کنترل‌کننده فشارخون هستند. آیا این دسته دارویی هم موجب بروز ناتوانی جنسی آقایان می‌شود؟

داروهای مدر کمترین عارضه را از نظر ایجاد اختلالات جنسی در میان داروهای ضد پرفشاری خون دارند. از مدرهای تیازیدی مانند هیدروکلروتیازید به‌عنوان داروهای کنترل‌کننده فشارخون كه سبب اختلال نعوظ و کاهش میل جنسی می‌شود، می‌توان نام برد. مدرهای کاهش‌دهنده دفع ادراری پتاسیم مانند اسپیرینولاکتون حداکثر در 30 درصد مردان، اختلال نعوظ ایجاد می‌کند. این داروها می‌توانند سبب کاهش میل جنسی شده و موجب بزرگ شدن ‌ها و درد در آنها شوند. در برخی مطالعات 31 درصد از افرادی که برای درمان افزایش فشارخون، فقط از مدرها استفاده می‌کردند، دچار ناتوانی جنسی شده‌اند.

داروهای موثر بر عروق چطور؟

اگر بخواهم درباره این داروها بگویم، باید به داروهای مهارکننده گیرنده‌های بتا یا بتابلوکرها اشاره می‌کنم. از این گروه، پروپرانولول، قوی‌ترین دارویی است که در مقایسه با هم گروه‌های خود مانند آتنولول، پیندولول و متوپرولول بیشتر موجب ناتوانی جنسی می‌شود. این دارو در 15 درصد از موارد ممکن است سبب اختلال نعوظ شود. بلوک‌کننده‌های گیرنده‌های آلفا نظیر دوکسازوسین ممکن است با تاثیر بر اعصاب سمپاتیک، موجب بهبود نعوظ شوند. مهاركننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین مانند کاپتوپریل و انالاپریل بر نعوظ تاثیر ندارند.

داروهای آرام بخش هم ممکن است موجب بروز ناتوانی جنسی شوند؟

بله، داروهای آرام بخش می‌توانند سبب ناتوانی جنسی و کاهش میل جنسی و اختلال انزال شوند که این عارضه ناشی از آثار تسکینی، افزایش پرولاکتین و تاثیر روی دستگاه عصبی خودکار و اعصاب مرکزی است. همه داروهای ضد افسردگی به درجات گوناگون سبب ناتوانی جنسی، کاهش میل جنسی و تاخیر در ارگاسم یا اوج عمل جنسی یا از بین رفتن آن می‌شوند. بنزودیازپین‌ها مانند دیازپام، اکسازپام، لورازپام و كلردیازپوكساید و همچنین مپروبامات که از گروه داروهای کاربامات و ضد اضطراب است، سبب کاهش میل جنسی و همچنین سبب ناتوانی جنسی می‌شوند.

داروهای پایین آورنده چربی هم موجب ناتوانی جنسی می‌شوند؟

بله، به ویژه کلوفیبرات از جمله داروهایی است که برای درمان افزایش چربی خون مصرف می‌شود كه در 14 درصد از افراد موجب ناتوانی جنسی شده است.

و نکته آخر؟

نکته مهمی که باید یادآوری کنم این است که در میان افرادی که به علت بیماری‌های قلبی‌عروقی از داروهای مربوطه استفاده می‌کنند، آشنایی آنان با عارضه ناتوانی جنسی ناشی از این داروها موضوع شایعی است و حتی در برخی از این موارد، افراد برای برگشت توانایی جنسی خود، دارو را کنار می‌گذارند. تعداد زیادی از داروها می‌توانند در پی عوارض نا خواسته آنها سبب اختلال نعوظ شوند، به طوری که ممکن است تا 25 درصد از علل ناتوانی جنسی در افرادی که به کلینیک‌های ناتوانی جنسی مراجعه می‌کنند، دارویی باشد.